در این روزهای پرتنش که نگرانی‌های محیطی بر زندگی روزمره سایه انداخته‌اند، کودکان نیز تحت تأثیر اضطراب قرار گرفته‌اند. تحقیقات نشان داده که حمایت والدین و ارتباط عاطفی مثبت، نقش کلیدی در کاهش واکنش‌های استرسی کودکان دارد . در این مقاله، هفت توصیه روان‌شناسی کودک را بررسی می‌کنیم تا در کنار هم، محیطی با آرامش و حمایت برای فرزندان‌مان فراهم کنیم.

• مراقبت از زبان والدین – گوش دادن بدون قضاوت

• گوش دادن فعال: پرسیدن «چه احساسی داری؟» به جای سوالات نگران‌کننده باعث احساس ارزشمندی می‌شود .

• تأیید احساسات: به جای انکار اضطراب، بگو: «می‌فهمم ناراحتی، اما من اینجام؛ با هم آروم می‌شیم.»

• اجتناب از جملات بيم‌افزا: گفتن «نگران نباش»، باعث تهی‌سازی احساس کودک می‌شود.

• تکنیک‌های آرام‌سازی جسمی

• تنفس عمیق: تکنیک «شمارش نفس‌ها» یا «حباب» برای کودکانه‌تر شدن روش مفیده . برای مثال: “باهم حباب می‌سازیم و نفس می‌کشیم.”

• بازی آرام‌بخش: ساخت «Calm-down jar» یا بازی نقاشی تمرکز حواس؛ روش مؤثر برای کاهش استرس کودکان.

• حرکت جسمی: دوچرخه سواری، طناب بازی، یا حرکات نرمگام مثل یوگا کودکانه باعث تخلیه انرژی و کاهش اضطراب می‌شود .

• مهارت‌های خودتنظیمی و شناختی

چالش افکار: آموزش به کودک برای تشخیص و بررسی افکار نگران کننده بر اساس شواهد واقعی . مثلاً: «ایده‌ات چقدر منطقیه؟»

• فعالیت‌های آرام‌سازی خانگی

برخی تمرین‌های عملی پیشنهادی:

1. جعبه نگرانی: فکر ناراحتی را بنویس و داخل جعبه بگذار تا بعد بررسی‌ش شود .

2. سنگ آرام‌بخش: نقاشی روی سنگ برای تبدیل حس‌ها به هنر .

3. کارت عصبی ۵-۴-۳-۲-۱: برای تمرکز ذهنی در لحظه – بسیار ساده و مؤثر

4. دفترچه احساسات: بچه‌ها احساساتشون رو مینویسن/نقاشی میکنن و بعد با هم بررسی می‌کنید .

5. رسم یا صوت‌آرام‌بخش: آلبوم موسیقی یا شاهکار کارتونی ساده – کاهش تنش لحظه‌ای.

• نقش والد شبیه مدل

• مدل‌سازی آرامش: وقتی والد نفس عمیق می‌کشد و احساسش را به زبان می‌آورد (مثلاً: «من الان کمی مضطربم، اما این راهکارها کمکم می‌کنن») کودک یاد می‌گیرد .

• ابراز عاطفه بدون شرط: حضور فعال، بغل و جملات محبت‌آمیز مانند «این لحظه برای من هم مهمه» باعث احساس امنیت کودک می‌شود .

• زمان‌های مشترک: برنامه‌ریزی برای لحظاتی بدون فناوری و تمرکز صرفاً روی کودک؛ یک روتین ثابت آرام‌بخش می‌سازد.

• تشویق به کنترل تدریجی استرس

مواجهه تدریجی: مواجهه با ترس‌ها به صورت کوچک و کنترل‌شده؛ مانند ضربه زدن در چارچوب ذهنی و جایزه‌های کوچک ذهنی .

استمرار و صبر: تکرار روش‌ها و تمرین مستمر (مثلاً تنفس روزانه) اثرات بلندمدت داره.

• نتیجه‌گیری

روزهای پرتنش برای همه دشوارند، اما با ویژگی‌های متمایز والدین می‌توانیم آرامش و امنیت را به کودکان‌مان هدیه دهیم. توجه فعال، تمرین‌های شناختی و آرام‌سازی، و الگوی‌سازی شخصی، پایه‌ای‌ترین ابزارها در این مسیرند. از این توصیه‌ها به‌صورت مرحله‌ای استفاده کرده و در صورت نیاز، از حمایت متخصص غافل نشوید. شما می‌توانید منبع اعتماد کودک‌تان باشید – درست زمانی که بیش از همیشه به آن نیاز دارد.

• منابع

• Center on the Developing Child – Harvard University

  • لینک: https://developingchild.harvard.edu

• American Psychological Association (APA)

  • لینک: https://www.apa.org/topics/children

• Child Mind Institute

  • لینک: https://childmind.org

• National Association of School Psychologists (NASP)

  • لینک: https://www.nasponline.org

• World Health Organization (WHO) – Parenting Tips During COVID-19

  • لینک: https://www.who.int